मान्सूनोत्तर पावसाचा जोर कायम; कोकण, पश्चिम महाराष्ट्रात आजही विजांसह पावसाचा इशारा

बंगालच्या उपसागरातून येणाऱ्या बाष्पयुक्त वाऱ्यांमुळे राज्यात पोषक स्थिती; दिवाळीच्या सणातही पावसाची शक्यता, शेतकऱ्यांनी सतर्क राहण्याचे आवाहन.

विशेष प्रतिनिधी, पुणे, दि. १६ ऑक्टोबर:

राज्यातून मान्सून परतला असला तरी, मान्सूनोत्तर पावसाची हजेरी कायम आहे. बंगालच्या उपसागरातून येणारे बाष्पयुक्त वारे आणि अरबी समुद्रातील चक्राकार वाऱ्यांच्या स्थितीमुळे राज्यात पावसासाठी पोषक वातावरण निर्माण झाले आहे. आज, १६ ऑक्टोबर रोजी सकाळपासूनच राज्याच्या अनेक भागांत ढगाळ हवामान असून, येत्या २४ तासांत कोकण आणि पश्चिम महाराष्ट्रातील अनेक जिल्ह्यांमध्ये विजांच्या कडकडाटासह पावसाचा अंदाज हवामान तज्ज्ञांनी वर्तवला आहे.

पावसाळी स्थितीमागील वैज्ञानिक कारणे

हवामान तज्ज्ञांच्या मते, या मान्सूनोत्तर पावसामागे दोन प्रमुख वैज्ञानिक कारणे आहेत. पहिले कारण म्हणजे, बंगालच्या उपसागरावरून पूर्वेकडील वारे महाराष्ट्राच्या दिशेने मोठ्या प्रमाणात बाष्प घेऊन येत आहेत. दिवसा वाढणारे तापमान आणि हवेतील आर्द्रता यामुळे दुपारनंतर स्थानिक पातळीवर अस्थिरता निर्माण होऊन कमी वेळेत अधिक पाऊस देणारे ढग (Cumulonimbus Clouds) तयार होत आहेत. दुसरे महत्त्वाचे कारण म्हणजे, अरबी समुद्रात, केरळच्या किनारपट्टीजवळ चक्राकार वाऱ्यांची स्थिती निर्माण झाली आहे. ही प्रणाली लवकरच कमी दाबाच्या क्षेत्रात रूपांतरित होण्याची शक्यता असून, यामुळे समुद्रातून बाष्पाचा पुरवठा आणखी वाढणार आहे. या दोन्ही प्रणालींच्या एकत्रित प्रभावामुळे राज्यात पावसाळी स्थिती सक्रिय झाली आहे.

आज कुठे पावसाची शक्यता? (पुढील २४ तास)

• जोरदार पावसाची शक्यता (गडगडाटासह): मुंबई, ठाणे, पालघर, रायगड, रत्नागिरी, सातारा, पुणे, अहिल्यानगर जिल्ह्याचा पश्चिम भाग आणि नाशिक जिल्ह्याच्या काही भागांमध्ये विजांच्या कडकडाटासह पावसाची शक्यता आहे. हा पाऊस सर्वत्र नसला तरी ठिकठिकाणी जोरदार सरी कोसळू शकतात.

• हलक्या पावसाची शक्यता (स्थानिक ढगनिर्मितीवर अवलंबून): धुळे, जळगाव, अकोला, अमरावती, बुलढाणा, छत्रपती संभाजीनगर, जालना, बीड, धाराशिव, सोलापूर, सांगली, कोल्हापूर आणि सिंधुदुर्ग या जिल्ह्यांमध्ये स्थानिक पातळीवर ढग तयार झाल्यास हलक्या ते मध्यम स्वरूपाच्या पावसाची शक्यता आहे.

• इतर जिल्हे: राज्यातील उर्वरित जिल्ह्यांमध्ये पावसाची शक्यता सध्या कमी आहे. सध्या राज्यात सर्वच ठिकाणी पूर्वेकडून पश्चिमेकडे ढग सरकताना दिसत आहेत.

दिवाळीतही पाऊस हजेरी लावणार?

सध्या अरबी समुद्रात तयार होणारी हवामान प्रणाली अधिक तीव्र झाल्यास तिचा प्रभाव दिवाळीच्या आसपासही जाणवू शकतो. त्यामुळे दिवाळीच्या काळातही राज्यात, विशेषतः पश्चिम महाराष्ट्र, दक्षिण कोकण आणि लगतच्या बेळगाव परिसरात, हलक्या ते मध्यम पावसाची शक्यता नाकारता येत नाही. या प्रणालीच्या पुढील प्रवासावर हवामान विभाग लक्ष ठेवून असून, त्यानुसार पुढील अंदाज वर्तवण्यात येईल. सध्या तरी शेतकऱ्यांनी काढणीला आलेल्या पिकांची काळजी घ्यावी आणि रब्बी पेरणीचे नियोजन हवामानाचा अंदाज घेऊनच करावे, असा सल्ला देण्यात आला आहे.