CCI cotton rate देशातील बाजारात नवीन कापसाची आवक सुरू झाली असून, दर हमीभावापेक्षा (MSP) प्रतिक्विंटल १००० ते १५०० रुपयांनी कमी आहेत. उत्पादन घटण्याची शक्यता आणि आयात शुल्क रद्द केल्याचा दुहेरी परिणाम बाजारभावावर दिसून येत आहे, त्यामुळे शेतकऱ्यांनी आपला कापूस हमीभाव केंद्रांवर विकण्याचा विचार करावा, असे आवाहन तज्ज्ञांनी केले आहे.
सविस्तर बातमी:
पुणे: देशातील काही राज्यांमध्ये नवीन कापसाची आवक बाजारात सुरू झाली आहे, मात्र शेतकऱ्यांच्या चिंतेत भर घालणारी बातमी म्हणजे या कापसाला हमीभावापेक्षा (MSP) प्रतिक्विंटल १००० ते १५०० रुपये कमी दर मिळत आहे. सध्या पंजाब, हरयाणा आणि राजस्थान या उत्तरेकडील राज्यांमध्ये कापसाची आवक वाढली असून, तेथे कापसाला प्रतिक्विंटल ६,८०० ते ७,२०० रुपयांच्या दरम्यान भाव मिळत आहे.
उत्पादन घटूनही दर का दबावात?
यावर्षी देशात कापसाची लागवड कमी झाली आहे, तसेच अनेक राज्यांमध्ये पावसामुळे पिकाचे मोठे नुकसान झाले आहे. त्यामुळे कापूस उत्पादनात घट होण्याचा अंदाज अमेरिकेच्या कृषी विभागासह (USDA) देशातील उद्योगांनीही वर्तवला आहे. असे असतानाही बाजारभाव मात्र दबावात आहेत. याची प्रमुख कारणे म्हणजे आंतरराष्ट्रीय बाजारातील मंदी आणि केंद्र सरकारने कापूस आयातीवरील ११ टक्के शुल्क काढून टाकण्याचा घेतलेला निर्णय. आयत शुल्क रद्द केल्याने देशात कापसाची आयात वाढली असून, याचा थेट परिणाम देशांतर्गत बाजारभावावर होत आहे.
हमीभाव किती?
केंद्र सरकारने यावर्षी लांब धाग्याच्या कापसासाठी ८,११० रुपये प्रतिक्विंटल, तर मध्यम धाग्याच्या कापसासाठी ७,७१० रुपये प्रतिक्विंटल हमीभाव जाहीर केला आहे. मात्र, सध्याचे बाजारभाव याच्या खूप खाली आहेत.
शेतकऱ्यांनी काय करावे?
सध्याच्या परिस्थितीत कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांनी काय करावे, याबाबत तज्ज्ञांनी महत्त्वाचा सल्ला दिला आहे:
-
सी.सी.आय. (CCI) ला कापूस विका: बाजारभाव दबावात असल्याने, शेतकऱ्यांनी शक्यतो आपला कापूस भारतीय कापूस महामंडळाला (Cotton Corporation of India – CCI) हमीभावाने विकण्याचे नियोजन करावे. यामुळे किमान हमीभाव तरी पदरात पडेल.
-
ओलाव्यावर लक्ष द्या: सी.सी.आय. १२ टक्क्यांपर्यंत ओलावा असलेला कापूस खरेदी करते. सध्याच्या पावसाळी वातावरणामुळे आणि आगामी थंडीमुळे कापसात ओलावा जास्त असू शकतो. त्यामुळे कापूस विकायला नेण्यापूर्वी तो योग्य प्रकारे वाळवणे आवश्यक आहे.
-
ऑनलाइन नोंदणी अनिवार्य: सी.सी.आय.ला कापूस विकण्यासाठी “कपास किसान” (Kapas Kisan) या ॲपवर ऑनलाइन नोंदणी करणे अनिवार्य आहे. देशातील सुमारे ६० लाख कापूस उत्पादकांपैकी आतापर्यंत १६ लाख शेतकऱ्यांनी नोंदणी केली आहे, अशी माहिती सी.सी.आय.ने दिली आहे.
सी.सी.आय.ची खरेदी केंद्रे कधी सुरू होणार?
सी.सी.आय.ने १ ऑक्टोबरपासून पंजाब, हरयाणा आणि राजस्थानमध्ये खरेदी केंद्रे सुरू केली आहेत. महाराष्ट्र, गुजरात आणि मध्य प्रदेशात १५ ऑक्टोबरपासून, तर कर्नाटक, तेलंगणा आणि आंध्र प्रदेशात २१ ऑक्टोबरपासून खरेदी केंद्रे सुरू करण्याचे सी.सी.आय.चे नियोजन आहे. यावर्षी देशभरात ५५० खरेदी केंद्रे उघडली जाणार असून, त्यापैकी १५० केंद्रे महाराष्ट्रात असतील.
एकंदरीत, नैसर्गिक आणि बाजारभावाच्या दुहेरी संकटात सापडलेल्या कापूस उत्पादक शेतकऱ्यांनी यंदा विक्रीचे योग्य नियोजन करणे अत्यंत महत्त्वाचे ठरणार आहे.